Yeyim ben seni, agudik gugudik!
Siz böyle çocukça davranıp, çocuğun 2-5 ay arasında çıkardığı sesleri taklit ederek garip davranışlar sergilerken çocuklar aslında sizin bu komik ve anlamsız davranışınıza gülüyor.
Çocukları severken şekilden şekle girip onların diliyle konuşuyoruz. İşte bu çok yanlış!
Unutmayın onlar küçük insanlardır. Çocuklarla konuşurken ne kadar çok kelime kullanır ve kelimeleri doğru telaffuz edersek dil gelişimleri de o ölçüde sağlıklı olur. Ayrıca çocukların çevresinde dil gelişimini destekleyen ne kadar çok uyarıcı olursa, o ölçüde uyarıcılar dil gelişimini destekler.
Dil gelişimi neden bu kadar önemli?
Çünkü dil ve zeka iç içe geçmiş iki yapıdır.
Dil gelişimini iyi tamamlamış çocukların zihinsel becerileri daha kuvvetli olur. Derslerinde başarılı ve sosyal yaşamlarında kendilerini iyi ifade eden bireylerin anne babası olmayı kim istemez ki! Genetik özellikler ya da hastalıklar dışında bir yaşına girmiş ancak tek heceli kelimeleri dahi kullanamayan çocukların sorumluluğu anne babaya aittir. İkiz çocukları göz ardı etmemek lazım özellikle aynı yumurta ikizleri jest mimikleriyle anlaştıkları için konuşmaya gerek duymadan iletişim kurarlar ve bunun sonucunda geç konuşurlar. Bu durumda ikiz çocuk sahibi aileler çocuklarımız neden geç konuşuyor endişesi yaşamamalıdır.
Çocuklar 12. ve 18. aydan itibaren tek heceli ve iki heceli sözcükler kullanırlar. 18-24 ay arasında iki sözcüklü cümle kurarlar. 24. aydan itibaren ise sözcük sayısı artar. Özellikle bu aylarda kelime hazinesini zenginleştirecek uyarıcı çeşitliliği çok önemlidir.
Çocuklarla konuşurken kullandığımız sözcüklere ve kurduğumuz cümlelere dikkat etmeliyiz.
Çocuğun ilk çevresi ailesidir ve çocuk ailesini model alır.
Çocuklar okul çağına geldiklerinde akranlarından öğrenimleri artıracaktır. Çünkü çocuk gözlem ve taklit yoluyla ilk sosyalleşme aşamasında dili öğrenimi zenginleşir. ilkokul çağında dinleme, okuma, yazma becerileri sayesinde dil gelişimin büyük kısmını tamamlamış olacaktır. Okuma yazma öğrenildikten sonra tekerleme ezberletmenin, bilmece ve bulmacaların dil ve zeka gelişimini olumlu yönde etkilediğini düşünmek gerekir.
Çocukların öğrenmeye en çok meraklı olduğu, dil ve zeka gelişimleri açısından kritik dönem olan okul öncesi ve ilkokulun ilk üç yılı çocuklarınızı televizyon ve bilgisayardan uzak tutmaya çalışın.
Anne- baba olarak konuştuklarınıza dikkat edin. Ünlü dil gelişim kuramcısı Naom Chomsky, insanlar doğuştan dil öğrenebilmek için özel bir mekanizmaya sahiptir. Bu mekanizma sayesinde çocuk, çevresinde konuşulan dili içselleştirir, kurallarını anlar, ve daha sonra uygun dil bilgisi kuralları ile konuşmayı başarır. Bu mekanizma sayesinde çocuklar tıpkı yürümeyi öğrendikleri gibi biyolojik olarak belli bir olgunluğa eriştikten sonra konuşmayı öğrenir. Bunun için anne-baba ve öğretmenlerin çocuğun dil gelişimi için gerekli çevreyi düzenlemesi gerekir. Çocuk iki yaşına yaklaşmasına rağmen hala konuşmuyorsa mutlaka destek alınması gerekir.
yazan: F. Derya KARACAN
